Giá
xăng dầu năm 2014 đã giảm tới 13 lần, nhưng cước vận tải và giá hàng
hóa vẫn "bình chân như vại" hoặc giảm không đáng kể. Đã có nhiều luồng ý
kiến khác nhau nhưng giải pháp thực sự còn bỏ ngỏ.
Giá cước vận tải giảm chậm: Đông ý kiến, vắng giải pháp
Cần cơ chế linh hoạt trong xây dựng giá cước vận tải (Ảnh minh họa)
Thị trường hay cơ chế hành chính điều tiết
Xăng
dầu là mặt hàng có tác động lớn đến đời sống sinh hoạt và các hoạt động
kinh tế, cho nên mọi biến động về giá đều gây ra những phản ứng trái
chiều. Trước đây, mỗi lần xăng tăng giá, cước vận tải và giá các mặt
hàng hóa đều tăng.
Trong
khi tính đến ngày 22/12, giá xăng đã có 13 lần giảm giá, tương đương
26% so với cuối năm 2013, thế nhưng giá cước vận tải mới giảm duy nhất
một lần với tỷ lệ thấp dưới 10%. Điều này ít nhiều ảnh hưởng đến túi
tiền của người tiêu dùng và hoạt động kinh tế hàng hóa.
Trước
thực tế như vậy, hiện có hai luồng ý kiến khác nhau: Đại diện cho cơ
quan quản lý và người tiêu dùng thì cho rằng, phải can thiệp bằng các
biện pháp hành chính theo Luật Giá và các quy định khác. Ngược lại, một
số chuyên gia và DN vận tải lại cho rằng, biện pháp hành chính khó khả
thi và phi thị trường.
Ông
Bùi Danh Liên- Chủ tịch Hiệp hội Vận tải ôtô Hà Nội - tuy đồng tình với
cả hai ý kiến nêu trên nhưng cũng đưa ra quan điểm: Cơ chế thị trường
cạnh tranh, nhà nước không hỗ trợ DN vận tải thì không thể yêu cầu DN có
nghĩa vụ bình ổn thị trường.
Nếu
nhà nước có dự trữ tốt, duy trì một mức giá xăng dầu thì mới giữ giá
cước ổn định. Trong những lần tăng giá vừa qua, chỉ một số hãng lớn có
thương hiệu mới tăng còn nhiều hãng nhỏ giữ nguyên giá.
Một
số ý kiến cho rằng, xăng dầu là mặt hàng thiết yếu dù tiến tới cơ chế
thị trường thì vẫn phải có sự điều tiết của nhà nước. Do đó, cần có cơ
chế linh hoạt trong xây dựng chính sách giá cước vận tải.
Giải pháp vẫn bỏ ngỏ
Theo
ông Liên, xu hướng chung là DN vận tải đều chấp nhận sự điều tiết của
thị trường và vì lợi ích chung của toàn xã hội, mặc dù xét về quyền lợi
thì họ không muốn. "Do đó thời gian tới, chắc chắn giá cước vận tải sẽ
giảm vì nếu không giảm thì DN không thể cạnh tranh.
Một
lý do khác là thị trường vận tải Việt Nam từ trước tới nay đều cạnh
tranh bằng giá chứ không phải bằng chất lượng dịch vụ"- ông Liên khẳng
định.
Liên
quan đến câu hỏi, liệu có ngụy biện không khi một số DN cho rằng: Giá
cước giảm chậm là do thủ tục hành chính phức tạp? Ông Liên khẳng định:
Sự thật đúng như vậy, vì theo quy trình muốn điều chỉnh tăng, giảm cước
phải được 3 cơ quan gồm tài chính, thuế, giao thông vận tải thẩm định,
tức là mất khoảng 3 - 4 tuần.
Rồi
phải kiểm đếm, thu hồi, hủy vé, in phát hành vé mới, đăng ký kê khai
thuế, thủ tục với bến xe, kiểm định đồng hồ... Chỉ riêng taxi tại Hà Nội
đã lên tới trên 17.000 xe, một số hãng lớn được phép kiểm định đồng hồ
còn phải kiểm định nhà nước.
Như
vậy, nếu tính cả 5 lần điều chỉnh tăng thì giá xăng năm 2014 có tới 18
lần điều chỉnh, về mặt lý thuyết có nghĩa giá cước vận tải cũng phải có
18 lần điều chỉnh- nếu vậy thì khó có thể khả thi!
Các
chuyên gia nhìn nhận, cần có cơ chế linh hoạt trong xây dựng chính sách
giá cước vận tải. Nghĩa là quy định mức giảm sàn và linh hoạt mức tăng
trần, đồng thời thủ tục hành chính đăng ký điều chỉnh giá cước phải tiện
lợi, nhanh chóng, tránh phiền hà cho DN.
Ví
dụ, giá xăng dầu tăng 5% thì DN vận tải có thể tăng giá cước tối đa
tương ứng, hoặc vì lý do cạnh tranh họ có thể giữ nguyên hoặc tăng dưới
5%, nhưng khi giá xăng dầu giảm 5% thì bắt buộc DN phải giảm 5% so với
chi phí đầu vào là xăng.
Theo Báo Công Thương